1. Komisyon’un bugün kabul ettiği mikroplastik yasağı nedir?
Komisyon bugün, AB kimyasal mevzuatı REACH kapsamında ürünlere kasıtlı olarak eklenen mikroplastikleri kısıtlayan tedbirleri kabul ederek mikroplastik kirliliğiyle mücadele yönünde büyük bir adım attı.
AB’de her yıl ürünlere kasıtlı olarak eklenen 42,000 ton mikroplastiğin serbest bırakıldığı tahmin edilmektedir. Yeni kurallar yaklaşık yarım milyon ton mikroplastiğin çevreye salınmasını önleyecektir.
2. Mikroplastikler neden endişe kaynağıdır?
Mikroplastikler çevreye girdikten sonra biyolojik olarak parçalanmaz ve uzaklaştırılamaz. Balık ve kabuklu deniz ürünleri de dahil olmak üzere hayvanlarda birikirler ve sonuç olarak insanlar tarafından gıda olarak tüketilirler.
Mikroplastikler deniz, tatlı su ve karasal ekosistemlerin yanı sıra gıda ve içme suyunda da bulunmuştur. Bunların sürekli olarak salınması, ekosistemlerimizin ve gıda zincirlerimizin kalıcı olarak kirlenmesine katkıda bulunmaktadır. Laboratuvar çalışmalarında mikroplastiklere maruz kalma, canlı organizmalar üzerinde bir dizi olumsuz (eko)toksik ve fiziksel etkiyle ilişkilendirilmiştir.
3. Yeni kuralların amacı nedir?
Yeni kurallar, mikroplastiklerin olduğu gibi ve mikroplastiklerin kasıtlı olarak eklendiği ve kullanıldığında bu mikroplastikleri serbest bırakan ürünlerin satışını yasaklamaktadır. Yaygın örnekler arasında kozmetikler, deterjanlar ve yapay spor yüzeyleri için dolgu malzemesi yer almaktadır. Sanayi tesislerinde kullanılan veya kullanım sırasında mikroplastik salınımı yapmayan ürünler satış yasağından muaftır, ancak üreticilerinin mikroplastik salınımını önlemek için ürünün nasıl kullanılacağı ve bertaraf edileceği konusunda talimatlar vermesi ve her yıl tahmini mikroplastik salınımını bildirmesi gerekecektir.
4. Mikroplastik içeren hangi ürünler bu kısıtlamadan etkilenecek?
Kısıtlamada kullanılan mikroplastik tanımı, organik, çözünmeyen ve (biyolojik) bozunmaya dirençli olan beş milimetreden küçük tüm sentetik polimer parçacıklarını kapsayacak şekilde geniş kapsamlıdır.
Mikroplastik içeren etkilenen ürünlere örnek olarak şunlar verilebilir:
Yapay spor yüzeylerinde kullanılan granül dolgu malzemesi – bu, çevreye kasıtlı olarak eklenen mikroplastiklerin salınımının en büyük kaynağıdır. Yasak, saha sahiplerine ve yöneticilerine alternatiflere geçmeleri için zaman tanımak ve mevcut spor sahalarının çoğunun kullanım ömrünü tamamlamasına izin vermek amacıyla 8 yıl sonra uygulanacaktır.
Kozmetikler. Mikroplastikler kozmetik ürünlerinde peeling veya belirli bir doku, koku veya renk elde etmek gibi çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Yasak, mikro boncuklar, yani peeling için kullanılan küçük plastik boncuklar içeren kozmetikler için hemen geçerlidir. Diğer kozmetikler için ise ürünün karmaşıklığına, yeniden formülasyon ihtiyacına ve uygun alternatiflerin mevcudiyetine bağlı olarak 4-12 yıl sonra uygulanacaktır.
5. Hangi ürünler kısıtlama kapsamına dahil DEĞİLDİR?
Aşağıdaki ürünler satış yasağından muaf tutulmuştur:
Mikroplastik içeren ancak bunları salmayan veya salımı en aza indirilebilen ürünler, örneğin inşaat malzemeleri;
Sanayi tesislerinde kullanılan ürünler;
Tıbbi ürünler, gıda ve yem gibi halihazırda diğer AB mevzuatı tarafından düzenlenen ürünler.
Bu ürünler satılmaya devam edebilir. Üreticileri, bu ürünlerden kaynaklanan tahmini mikroplastik emisyonlarını her yıl ECHA’ya bildirmek zorunda olacaklardır. Ayrıca, mikroplastik emisyonlarını önlemek için ürünün nasıl kullanılacağı ve bertaraf edileceği konusunda talimatlar vermeleri gerekecektir.
Mikroplastiklerin kasıtlı olarak eklenmediği, ancak çamur, kompost gibi kasıtsız olarak mevcut olduğu ürünler kısıtlama kapsamında değildir.
…….
